Hoàng Hoa Thám, tên thật là Trương Văn Nghĩa, sinh năm 1858, quê ở làng Dị Chế, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Ông là một trong những vị tướng tài ba của nghĩa quân Yên Thế trong phong trào Cần Vương chống Pháp.
Dưới sự lãnh đạo tài tình của Hoàng Hoa Thám, nghĩa quân Yên Thế đã chiến đấu kiên cường, bất khuất suốt gần 30 năm, lập nên nhiều chiến công hiển hách. Bạn hãy cùng tìm hiểu tiểu sử về Hoàng Hoa Thám, cũng như các chiến công của ông trong bài viết sau đây nhé.
Thông tin tiểu sử Hoàng Hoa Thám:
| Nơi sinh, ngày sinh | 1858
Tiên Lữ, Hưng Yên, Đại Nam |
| Nơi mất, ngày mất | 10 tháng 2 năm 1913
Bắc Giang, Liên bang Đông Dương |
| Binh nghiệp | Đội quân Trần Xuân Soạn
Khởi nghĩa Cai Kinh Khởi nghĩa Cai Vàng Khởi nghĩa Đại Trận Khởi nghĩa Yên Thế |
| Năm tại ngũ | 1884 – 1913 |
Mục lục
1. Tiểu Sử Hoàng Hoa Thám
Trương Văn Nghĩa, hay còn gọi là Hoàng Hoa Thám, Hùm thiêng Yên Thế, là một trong những thủ lĩnh nghĩa quân Yên Thế nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Ông sinh năm 1840 tại làng Nhã Nam, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh. Tuổi thơ của ông gắn liền với cảnh nghèo khó, phải đi làm nhiều nghề để kiếm sống.
Năm 1884, ông tham gia nghĩa quân Yên Thế do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo. Ông là một người có tài năng quân sự, có nhiều mưu lược và bản lĩnh. Ông đã lãnh đạo nghĩa quân Yên Thế chiến đấu chống Pháp nhiều năm, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề.
Hoàng Hoa Thám là một người yêu nước, có tinh thần bất khuất. Ông đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc. Ông là một tấm gương sáng về lòng yêu nước, ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam.
2. Những Chiến Công Nổi Bật Của “Hùm thiên Yên Thế”
Trận Đánh Hố Chuối (1884-1892)
- Thời gian: Tháng 10 năm 1890
- Địa điểm: Phủ Lạng Thương, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc Yên và Bắc Giang.
- Số lượng quân tham chiến:
- Nghĩa quân Yên Thế: 500 người
- Quân Pháp: 2000 người
Khi Pháp xâm lược Bắc Kỳ lần đầu tiên vào tháng 11 năm 1873, ông tham gia nghĩa binh của Trần Xuân Soạn, lãnh binh Bắc Ninh. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp lần thứ hai vào tháng 4 năm 1882, Hoàng Hoa Thám tham gia nghĩa binh của Cai Kinh (Hoàng Đình Kinh) ở Hữu Lũng (1882–1888).
Cuối năm 1885, ông trở về Yên Thế, hỗ trợ Lương Văn Nắm (Đề Nắm) và trở thành một tướng lĩnh tài năng. Sau cái chết của Đề Nắm vào tháng 4 năm 1892, Hoàng Hoa Thám trở thành thủ lĩnh cao nhất của phong trào Yên Thế với biệt danh “Hùm thiêng Yên Thế”.
Trận Đánh Đồn Phồn Xương (1893-1897)
- Thời gian: Tháng 10 năm 1894
- Địa điểm: Bắc Ninh, Bắc Giang
- Số lượng quân tham chiến: bảo toàn lực lượng
Sau khi thất bại trong việc dập tắt phong trào Yên Thế, vào tháng 10 năm 1894, Pháp buộc phải thực hiện giảng hòa, cắt nhượng cho nghĩa quân hoạt động trong bốn tổng thuộc Yên Thế. Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau đó (tháng 10 năm 1895), Pháp bất ngờ bội ước, ủy thác cho Đại tá Galliéni huy động hàng ngàn quân với sự hỗ trợ của đại bác y để tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn vào Yên Thế. Pháp treo giải thưởng 30.000 franc cho người nào bắt được Hoàng Hoa Thám.
Không thành công trong việc đàn áp phong trào, Pháp tiếp tục bao vây, truy đuổi và tiêu diệt lực lượng của Kỳ Đồng, đang khai thác đồn điền ở Yên Thế để làm cho nghĩa quân mất chỗ dựa về cả vật chất và tinh thần. Điều này buộc Hoàng Hoa Thám phải chấp nhận cuộc giảng hòa lần thứ hai vào năm 1897.
Trận Đánh Yên Thế (1909-1913)
- Thời gian: Tháng 1 năm 1909
- Địa điểm: Yên Thế
- Số lượng quân tham chiến:
- Nghĩa quân Yên Thế: bảo toàn lực lượng
- Quân Pháp và Ngụy: 15.000 người
Trong hơn 10 năm hòa hoãn, từ tháng 12 năm 1897 đến ngày 29 tháng 1 năm 1909, nghĩa quân Yên Thế đã trải qua những giai đoạn phát triển mới. Địa bàn hoạt động của họ mở rộng từ trung du đến đồng bằng, bao gồm cả vùng Hà Nội. Hoàng Hoa Thám tổ chức hai tổ chức quan trọng là “đảng Nghĩa Hưng” và “Trung Châu ứng nghĩa đạo,” đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của phong trào.
Đặc biệt, vào ngày 27 tháng 6 năm 1908, Hoàng Hoa Thám chỉ đạo cuộc khởi nghĩa tại trại lính pháo thủ Hà Nội, được biết đến như là vụ Hà thành đầu độc, gây chấn động khắp cả nước. Ông cũng đóng góp vào việc xây dựng Phồn Xương thành một căn cứ kháng chiến và duy trì liên lạc mật thiết với các lực lượng yêu nước bên ngoài. Nhiều nhà lãnh đạo nổi tiếng như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Phạm Văn Ngôn, Lê Văn Huân, Nguyễn Đình Kiên đã hội ngộ với Hoàng Hoa Thám để thảo luận kế hoạch phối hợp hành động và mở rộng hoạt động xuống đồng bằng. Đồng thời, một cánh quân thuộc Trung Quốc Cách mạng Đồng minh hội của Tôn Trung Sơn đã được Đề Thám cấp phát hỗ trợ trong thời gian dài.
3. Ý Nghĩa Khởi Nghĩa Yên Thế
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913) là cuộc khởi nghĩa nông dân quy mô lớn nhất, kéo dài nhất trong lịch sử chống Pháp của dân tộc ta. Cuộc khởi nghĩa này đã để lại nhiều ý nghĩa to lớn.
Trong bối cảnh thực dân Pháp đang ráo riết bình định Bắc Kỳ, cuộc khởi nghĩa Yên Thế đã làm cho quân Pháp phải phân tán lực lượng, không thể tập trung đánh chiếm những vùng khác của đất nước. Cuộc khởi nghĩa này cũng đã làm cho thực dân Pháp phải tốn kém nhiều quân lực và vật lực, gây tổn thất lớn cho chúng.
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế là cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp. Cuộc khởi nghĩa này đã thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường bất khuất của nhân dân ta. Dù bị thực dân Pháp đàn áp dã man, nghĩa quân Yên Thế vẫn kiên cường chiến đấu, không chịu khuất phục.
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc sau này. Đó là bài học về tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm, linh hoạt trong chiến đấu, phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân.
4. Phong Cách Chỉ Huy Chiến Đấu
Hoàng Hoa Thám là một vị tướng tài ba, có nhiều kinh nghiệm chiến đấu. Ông đã tham gia nhiều trận đánh chống lại quân Pháp từ khi còn trẻ, nên rất am hiểu địa hình, khí hậu và tâm lý của quân địch. Ông cũng là một người có tầm nhìn xa trông rộng, luôn biết tận dụng tối đa lợi thế của mình để đánh bại kẻ thù.
Trong chiến đấu, Hoàng Hoa Thám thường sử dụng chiến thuật du kích, đánh nhanh, rút gọn, gây bất ngờ cho quân Pháp. Ông thường chia nhỏ lực lượng thành nhiều toán nhỏ, hoạt động linh hoạt trong rừng núi hiểm trở. Khi đánh địch, ông thường chọn thời điểm, địa điểm thuận lợi, đánh bất ngờ, nhanh chóng và rút lui ngay sau khi hoàn thành mục tiêu. Chiến thuật này đã giúp nghĩa quân Yên Thế giành được nhiều thắng lợi, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất.
Không chỉ là một vị tướng tài ba, Hoàng Hoa Thám còn là một người có lòng yêu nước, thương dân sâu sắc. Ông luôn coi trọng bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Trong những trận đánh, ông luôn căn dặn nghĩa quân phải tránh gây thiệt hại cho dân lành. Ông cũng luôn quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của nghĩa quân, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn cho phong trào.
5. Kết Luận
Hoàng Hoa Thám là một vị anh hùng dân tộc, một tấm gương sáng về lòng yêu nước, ý chí kiên cường bất khuất. Ông đã góp phần quan trọng vào phong trào Cần Vương chống Pháp.
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế của Hoàng Hoa Thám tuy không giành thắng lợi cuối cùng, nhưng đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm sau này. Cuộc khởi nghĩa đã góp phần cổ vũ tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh của nhân dân ta, và làm chậm bước xâm lược của thực dân Pháp.
