Lê Đại Hành (941-1005), tên húy là Lê Hoàn, quê ở làng Xuân Lập, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Ông là vị vua đầu tiên của nhà Tiền Lê, trị vì đất nước trong 24 năm (980-1005) và là 1 trong 14 vị anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
Lê Đại Hành là một vị vua tài ba, sáng suốt, có tầm nhìn xa trông rộng. Ông đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Trong đó, các cải cách đất nước nổi bật trong thời gian Lê Đại Hành trị vì ở các lĩnh vực: kinh tế, nông nghiệp, văn hóa, đối nội, đối ngoại đã góp phần đưa Đại Cồ Việt phát triển thịnh vượng. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về những đóng góp to lớn cho đất nước của ông trong quá trình trị vì.
Bảng thông tin tiểu sử Lê Đại Hành:
| Ngày sinh, nơi sinh | 10 tháng 8, 941
Tĩnh Hải quân |
| Ngày mất, nơi mất | 18 tháng 4, 1005 (63 tuổi)
Hoa Lư, Đại Cồ Việt |
| Nơi an táng | Trường Yên (Hoa Lư) |
| Tên húy | Lê Hoàn |
| Triều đại | Nhà Tiền Lê |
| Thân phụ
Thân mẫu |
Lê Mịch
Đặng Thị Sen |
| Trị vì | 7/980 – 18/4/1005 |
| Tiền nhiệm | Đinh Toàn |
| Kế nhiệm | Lê Trung Tông |
Mục lục
1. Gia Thế Và Xuất Thân
Sinh ra trong một gia đình hào phú ở làng Đại Hành, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Nội. Cha ông là Lê Mịch, mẹ ông là Đặng Thị Sen. Ông sinh ra trong một gia đình nghèo khó, cha mẹ mất sớm, được ông ngoại nuôi dưỡng.
Lê Đại Hành sớm bộc lộ tài năng, giỏi võ nghệ. Ông được Đinh Tiên Hoàng tin tưởng, giao chức Thập đạo tướng quân, chỉ huy quân đội Đại Cồ Việt. Ông là người có chí lớn, tài giỏi, được nhiều người kính trọng. Đến sau này vì những công lao của ông mà nhân dân cũng làm tượng để ghi nhớ những đóng góp ấy.
2. Quá Trình Lê Đại Hành Lên Ngôi Vua
Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, đặt quốc hiệu Đại Cồ Việt. Năm 971, ông quy định cấp bậc văn võ, tăng đạo. Năm 980, nhà Tống chuẩn bị xâm lược Đại Cồ Việt. Thái hậu Dương Vân Nga sai Lê Hoàn chọn dũng sĩ đi chiến đấu.
Khi triều đình đang bàn kế hoạch xuất quân, Phạm Cự Lạng cùng các tướng quân đề nghị tôn Lê Hoàn lên làm vua để có thể lãnh đạo quân dân chống giặc. Thái hậu Dương Vân Nga đồng ý và Lê Hoàn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thiên Phúc.
3. Những Cải Cách Đất Nước Nổi Bật Trong Thời Gian Ông Trị Vì
Trong suốt 24 năm trị vì, Lê Đại Hành đã có nhiều chính sách cai trị sáng suốt, đưa đất nước phát triển ổn định. Ông cũng là người có công lớn trong việc xây dựng nền móng cho sự phát triển của nhà Lý sau này.
3.1 Về Kinh Tế
Lê Đại Hành chú trọng phát triển kinh tế, khuyến khích sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại. Ông cho lập các kho thóc, kho muối, kho tiền để trữ lương thực, thực phẩm, nguyên liệu sản xuất, tạo nguồn dự trữ cho quốc gia. Ông cũng khuyến khích nhân dân sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại, ban hành chính sách ưu đãi cho các thương nhân.
Đặc biệt, Lê Đại Hành đã khởi xướng lễ Tịch Điền mùa xuân đầu tiên, nhằm khuyến khích nhân dân chăm lo sản xuất nông nghiệp. Đây là một lễ hội truyền thống của Việt Nam, được tổ chức vào ngày mùng 7 tháng giêng âm lịch hàng năm.
3.2 Về Chính Trị
Lê Đại Hành đã tổ chức bộ máy nhà nước chặt chẽ, thống nhất, phân chia thành ba cấp: trung ương, địa phương và cơ sở. Ông cũng tăng cường quyền lực của nhà vua, đồng thời thực hiện chính sách bình đẳng, giảm nhẹ tô thuế cho nhân dân.
3.3 Về Quân Sự
Lê Đại Hành đã xây dựng lực lượng quân đội hùng mạnh, thường xuyên luyện tập quân sĩ. Ông cũng kiên quyết bảo vệ nền độc lập, chủ quyền của đất nước, đánh bại quân xâm lược nhà Tống năm 981.
4. Chiến Tranh Với Chiêm Thành
Năm 982, vua Lê Hoàn cử Ngô Tử Canh và Từ Mục đi sứ Chiêm Thành. Vua Chiêm là Bê Mi Thuế bắt giữ hai sứ giả. Lê Hoàn tức giận, sai đóng chiến thuyền, sửa binh khí, tự mình cầm quân đi đánh Chiêm Thành.
Quân Đại Cồ Việt nhanh chóng tiến vào lãnh thổ Chiêm Thành, đánh bại quân Chiêm ở trận Bạch Mã. Bê Mi Thuế bị giết tại trận. Quân Chiêm tan vỡ, vua Chiêm mới lên ngôi là Bố Trì Trì chạy trốn.
Quân Đại Cồ Việt tiến đánh sâu vào lãnh thổ Chiêm Thành, chiếm được kinh đô Indrapura. Quân Đại Cồ Việt bắt được nhiều tù binh, trong đó có nhiều quân sĩ, tài nữ và một nhà sư người Thiên Trúc. Quân Đại Cồ Việt cũng thu được nhiều chiến lợi phẩm, trong đó có nhiều vàng bạc, đồ quý.
Sau một năm chinh phạt, quân Đại Cồ Việt trở về kinh đô. Lê Hoàn sai sứ dâng 93 tù binh Chiêm Thành cho vua Tống nhằm chứng tỏ thực lực của Đại Cồ Việt.
5. Vua Lê Đại Hành Qua Đời
Năm Ất Tỵ, ngày 8 tháng 3 âm lịch, Lê Hoàn qua đời ở điện Trường Xuân, được truy phong là Đại Hành Hoàng Đế. Miếu hiệu của ông được dùng cho đến nay. Triều đình an táng ông ở sơn lăng châu Trường Yên.
5. Kết luận
Lê Đại Hành là một vị vua anh minh, tài giỏi, có công lớn trong việc dựng nước và giữ nước. Ông đã lãnh đạo quân dân Đại Cồ Việt đánh thắng quân Tống xâm lược, lập nên chiến thắng Bạch Đằng vang dội, đánh bại Chiêm Thành và bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc. Ông cũng là người có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội Đại Cồ Việt. Ông chính là một tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo.
