Phan Đình Phùng (1847-1896) là một nhà cách mạng Việt Nam, lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa Hương Khê chống lại thực dân Pháp trong phong trào Cần Vương. Ông là một trong những nhà lãnh đạo tiêu biểu nhất của phong trào Cần Vương, góp phần quan trọng vào việc kéo dài thời gian kháng chiến chống Pháp của nhân dân Việt Nam. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về tiểu sử, quá trình hoạt động cách mạng cũng như những đóng góp ý nghĩa của ông đối với phong trào Cần Vương và khởi nghĩa kháng chiến chống thực dân Pháp.
Bảng tóm tắt thông tin chung về tiểu sử Phan Đình Phùng
| Tên | Phan Đình Phùng |
| Dân tộc | Kinh |
| Ngày sinh, nơi sinh | Ngày 6 tháng 6 năm 1847
Tại làng Đông Thái, xã Yên Đồng, tổng Việt Yên, huyện La Sơn, phủ Đức Thọ, tỉnh Nghệ An |
| Ngày mất, nơi mất | Ngày 28 tháng 8 năm 1895
Tại núi Vụ Quang, tỉnh Hà Tĩnh |
| Học vấn |
|
| Sự nghiệp cách mạng | Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) |
| Tác phẩm văn học |
|
Mục lục
1.Tiểu Sử Phan Đình Phùng
Phan Đình Phùng (1847-1896), quê ở Đông Thái, huyện La Sơn, tỉnh Hà Tĩnh (nay là xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh). Ông xuất thân trong một gia đình nho học, cha là Phan Đình Tuyên, một nhà nho yêu nước, từng làm quan trong triều đình nhà Nguyễn. Mẹ ông là bà Nguyễn Thị Sửu, một người phụ nữ đảm đang, nhân hậu.
Phan Đình Phùng là con thứ tư trong gia đình có 6 người con. Anh cả là Phan Đình Thông đậu Tú tài, làm Phó Quản đốc một đội thuyền chiến. Anh thứ hai là Phan Đình Thuật đậu cử nhân là Giáo thụ, anh thứ ba là Phan Đình Tuấn mất sớm, Phan Đình Phùng là thứ tư. Em út là Phan Đình Vận đậu Phó bảng và làm tri phủ.
Từ nhỏ, Phan Đình Phùng đã là một người thông minh và học giỏi. Năm 1876, ông đỗ cử nhân, năm 1877 đỗ đình nguyên tiến sĩ. Ông được bổ làm Tri huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình. Sau đó, ông được đổi về kinh đô Huế, sung chức Ngự sử đô sát viện.
Tại triều đình, Phan Đình Phùng nổi tiếng là một quan liêm khiết , cương trực, thẳng thắn. Ông thường dâng sớ can gián vua quan về việc trị nước. Ông cũng là một vị tướng tài giỏi, có lòng yêu nước và tinh thần quyết chiến quyết thắng.
Năm 1885, sau khi vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương, Phan Đình Phùng đã hưởng ứng và trở thành một trong những lãnh tụ tiêu biểu của phong trào. Ông tập hợp nghĩa quân, xây dựng căn cứ ở vùng núi Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh và kiên cường đối đầu với thực dân Pháp
2. Quá Trình Hoạt Động Cách Mạng
2.1 Hưởng Ứng Phong Trào Cần Vương
Năm 1885, khi vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương, Phan Đình Phùng, một nhà nho yêu nước, đã từ bỏ quan chức, cùng các sĩ phu yêu nước khác trong vùng Trung Kỳ đứng lên khởi nghĩa chống Pháp.
Phan Đình Phùng là một nhà lãnh đạo tài ba, có tầm nhìn chiến lược. Ông đã xây dựng lực lượng nghĩa quân theo hệ thống thống nhất, với các cấp chỉ huy từ trung ương đến địa phương. Căn cứ chiến đấu của nghĩa quân được xây dựng ở núi Vụ Quang, tỉnh Hà Tĩnh, một địa thế hiểm trở, thuận lợi cho việc đánh du kích, phục kích quân Pháp.
2.2 Lãnh Đạo Phong Trào Cần Vương Như Thế Nào?
Năm 1885, khi nhận được chiếu Cần Vương, Phan Đình Phùng đã nhanh chóng hưởng ứng và lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê. Ông đã tập hợp lực lượng nghĩa quân từ các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Đại bản doanh của nghĩa quân được đặt trên núi Vũ Quang, một nơi hiểm trở, có thể nhìn ra pháo đài ven biển của Pháp. Ông tổ chức nghĩa quân thành 15 thứ, mỗi thứ có từ 100 đến 500 quân. Nghĩa quân của ông được giữ kỷ luật và mặc quân phục như quân đội chính quy.
Vũ khí của nghĩa quân kém xa so với địch, chủ yếu là súng trường, súng ngắn, giáo mác, gươm đao,… Nghĩa quân Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo chủ yếu sử dụng chiến thuật du kích, đánh úp, tập kích, phục kích,… nhưng đã lập được nhiều chiến công vang dội, tiêu biểu như:
- Trận Vụ Quang (1886)
- Trận Cầu Vực (1887)
- Trận Hương Sơn (1888)
- Trận Quy Hợp (1890)
Nghĩa quân Hương Khê bị quân Pháp đánh bại vào năm 1896. Phan Đình Phùng hy sinh trong trận đánh cuối cùng. Với tài năng lãnh đạo và tổ chức, Phan Đình Phùng đã xây dựng được một lực lượng nghĩa quân hùng mạnh, kiên cường chống lại quân Pháp trong suốt 10 năm. Đây cũng là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn nhất, kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương. Cuộc khởi nghĩa đã gây cho quân Pháp nhiều tổn thất, góp phần làm chậm quá trình xâm lược của thực dân Pháp ở Việt Nam.
3. Những Đóng Góp Của Phan Đình Phùng Cho Cách Mạng Việt Nam
Ông đã lãnh đạo phong trào Cần Vương kéo dài 10 năm, bất chấp sự đàn áp tàn bạo của thực dân Pháp. Trong suốt thời gian đó, ông đã cùng nghĩa quân chiến đấu anh dũng, bất khuất, lập được nhiều chiến công vang dội, gây cho quân Pháp nhiều tổn thất.
Phan Đình Phùng là một nhà quân sự tài giỏi, biết cách tận dụng địa hình hiểm trở của vùng núi Hương Khê để xây dựng căn cứ kháng chiến, phát triển lực lượng và tổ chức các trận đánh du kích, phục kích, đánh úp quân Pháp.
Cuộc khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo đã kéo dài suốt 10 năm (1885-1895), là cuộc khởi nghĩa lớn nhất và kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương. Cuộc khởi nghĩa đã gây cho thực dân Pháp nhiều tổn thất, buộc chúng phải tập trung lực lượng đàn áp, góp phần làm chậm quá trình xâm lược của thực dân Pháp ở Việt Nam.
Ngoài những đóng góp trên, Phan Đình Phùng còn là một nhà văn hóa có nhiều đóng góp cho nền văn học Việt Nam. Ông là tác giả của nhiều bài thơ, phú, văn tế,… thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giành độc lập của dân tộc.
Phan Đình Phùng là một nhà yêu nước vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Cuộc khởi nghĩa Hương Khê do ông lãnh đạo đã làm cho thực dân Pháp phải khiếp sợ, góp phần cổ vũ phong trào yêu nước chống Pháp ở nước ta. Cuộc đời của Phan Đình Phùng là một tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Ông xứng đáng được tôn vinh là một vị anh hùng dân tộc.
